การป้องกันอัคคีภัยในสถานประกอบการ
การป้องกันอัคคีภัยในสถานประกอบการ อัคคีภัย หรือภัยที่เกิดจากเพลิงไหม้ เป็นสาธารณภัยประเภทหนึ่งที่มีโอกาสเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา ก่อให้เกิดความสูญเสียต่อชีวิต ทรัพย์สิน และเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ และช่วงที่มีอัคคีภัยเกิดขึ้นบ่อยครั้ง คือ ในฤดู ที่มีอากาศร้อนและแห้งแล้ง โดยเริ่มตั้งแต่เดือนธันวาคม ถึง เดือนพฤษภาคม
แหล่งที่เกิดเพลิงไหม้ (IGNITION SOURCES)
ไฟที่เกิดจากกระแสไฟฟ้า (Electric Fires)
- เกิดจากไฟฟ้าอาร์ค (arcing) ลัดวงจรเกินโลด (Overloaded) และอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ใช้ สายไฟคุณภาพต่ำกว่า มาตรฐานและการติดตั้งไม่ดีพอ
ไฟที่เกิดจากการสูบบุหรี่ (Smoking)
- อัคคีภัยที่เกิดจากการสูบบุหรี่นับเป็นอันดับสอง ของสาเหตุทั้งหมด จักต้องมีกฏระเบียบ ควรคุมการสูบบุหรี่ และ การจุดไฟ ไว้อย่างเข้มงวดกวดขัน
ไฟที่เกิดจากการเสียดสี (Friction)
- การเสียดสีที่เกิดจาก Bearing ชำรุด หรือปรับไม่ได้ระดับ หรือการขัดตัวของอุปกรณ์ ที่หมุนตลอดเวลา อาจก่อ ให้เกิดอัคคีภัยได้มาก
วัสดุที่ร้อนจัด หรือผิวโลหะร้อน (Overheated Materials and Hot Surfaces)
- ไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงที่สัมผัสกับวัสดุที่ร้อนจัด ไม่ว่าจะด้วยการนำ การพา หรือแผ่รังสีจากแหล่งความร้อน เช่น หม้อน้ำ ท่อหรือปล่องเตา ท่อไอน้ำ หลอดไฟ ฯลฯ
- ซึ่งจะต้องป้องกันดัวย ระยะห่าง การหุ้มฉนวน การปฏิบัติการที่ถูกวิธี และมีอุปกรณ์ เครื่องตรวจวัดและสัญญาณ ฯลฯ
อัคคีภัยที่เกิดจากการจุดหัวเผา (Bunner Flames and Combustible Sparks)
- มักจะเกิดกับอุปกรณ์ที่ชำรุดทรุดโทรม หรือขาดการดูแลเอาใจใส่ เช่น หัวตัดแก๊ส หัวจุดในหม้อน้ำหรือเตา และ อุปกรณ์ให้ความร้อนอื่น โดยมีเชื้อเพลิงและเศษสิ่งของที่ติดไฟได้อยู่ในบริเวณใกล้เคียง
ไฟที่ติดขึ้นได้เอง (Spontaneous Ignition)
- เมื่อมีเชื้อเพลิงและอ๊อกซิเจน (ในอากาศ) รวมตัวกันอยู่แล้ว หากมีปฏิกริยาเคมีที่ให้ความร้อนเกิดขึ้น และสะสม จากอุณหภูมิถึงจุดติดไฟ ไฟก็จะเกิดขึ้นเองได้ ซึ่งเป็นสิ่งที่ควรระวังมาก คือการเก็บรักษาให้ถูกวิธี และปลอดภัย และไม่มีเชื้อเพลิงในบริเวณใกล้เคียงที่จะให้ไฟลุกลามได้
การตัดหรือการเชื่อมโลหะ (Cutting and Welding)
- เครื่องตัดหรือเชื่อมโลหะ ต้องดูแลอุปกรณ์ และถังแก๊สหรือท่อแก๊ส มิให้รั่วหรือซึมได้ รวมทั้งสิ่งแวดล้อม บริเวณทำงาน ปราศจากไอน้ำมัน หรือเชื้อเพลิงที่จะติดไฟได้
การปล่อยปะละเลย (Exposure)
- วัสดุไวไฟ หากเปิดทิ้งไว้โดยไม่ปิดฝาให้มิดชิด หรือวางไว้ในที่ตากแดดจนเกิดความร้อนสูง จะเกิดไอระเหย ออกสู่บนบรรยากาศได้ตลอดเวลา และมีโอกาสเกิดอัคคีภัยได้ทุกเวลา
การถูกลอบวางเพลิง (Incendiarism)
- การปิดกั้นบริเวณและรักษาการ มีความจำเป็นมากกับวัสดุอุปกรณ์สำคัญ
ประกายไฟที่เกิดจากเครื่องจักรกล (Mechanical Sparks)
- การเจียร การขัด ฯลฯ จะต้องระมัดระวังสะเก็ดไฟที่จะก่อให้เกิดอัคคีไฟได้
การหลอมโลหะ (Molten Substance)
- อาจเกิดอัคคีภัยได้จากการแตกสลายของเตาหลอม หรือการรั่วไหลในระหว่างการเคลื่อนย้าย
ปฏิกริยาเคมี (Chemical Reaction)
- ปฏิกริยาเคมีที่ก่อให้เกิดความร้อนสูง บางครั้งอาจเกิดอย่างรุนแรงหรือระเบิดได้ต้องปฏิบัติให้ถูกวิธีด้วยความ ระมัดระวัง
ประกายไฟจากไฟฟ้าสถิตย์ (Static Sparks)
- ประกายไฟฟ้าที่เกิดจากไฟฟ้าสถิตย์ อาจจุดติดไฟให้กับไอ ฝุ่นละออง หรือเศษผงของวัสดุไวไฟได้ง่าย เช่น เครื่องปั่น เครื่องกวน สายพาน การเติมน้ำมันลงถังซึ่งอาจป้องกันได้โดยต่อสายดิน ฯลฯ (Grounding, Bonding, Ionization and Ilumidification)
คำแนะนำในการป้องกันอัคคีภัย การระงับอัคคีภัยและการหนีไฟ
เพื่อความปลอดภัย สำหรับอาคาร ทรัยพ์สินและชีวิตของท่าน ควรดำเนินการดังนี้
การเตรียมอุปกรณ์และติดตั้ง
1. ถังดับเพลิงเคมี แบบมือถือ
2. กริ่งสัญญาเตือนเพลิงไหม้ทุกชั้น (ระบบดึงหรือกดด้วยมือ)
3. ระบบตรวจจับควันอัตโนมัติ
4. ป้ายบอกทางหนีไฟ (เรืองแสงหรือมีแสงสว่าง)
5. ป้ายบอกชั้น
6. ไฟฟ้าส่องสว่างฉุกเฉิน
7. หัวฉีดน้ำดับเพลิงอัตโนมัติ (SPRINKLE SYSTEM)
8. สายฉีดน้ำดับเพลิง พร้อมหัวจ่ายน้ำดับเพลิง
9. ระบบอัดอากาศกรณีเป็นบันไดหนีไฟภายในอาคาร
10. ทางเดินหนีไฟและบันไดหนีไฟต้องไม่มีสิ่งกีดขวางและสามารถหนีออกสู่ภายนอกได้สะดวก
11. เครื่องช่วยในการหนีไฟ เช่น เชือกโรยตัว ถุงหนีไฟ
12. ประตูห้องบันไดหนีไฟต้องเป็นวัสดุทนไฟและต้องไม่ล๊อค
13. ไม่เก็บวัสดุไวไฟ ไว้ในอาคาร โดยเฉพาะก๊าซหุงต้ม รวมทั้งสารระเหยที่ติดไฟง่าย
14. ไม่ใช้วัสดุที่ติดไฟแล้วเกิดควันพิษ เช่น พรม ม่าน เป็นต้น
15. ตรวจสอบอุปกรณ์ต่าง æ ข้างต้นให้สามารถใช้งานได้ตลอดเวลา
16. ตรวจสอบเครื่องใช้ไฟฟ้า สายไฟฟ้า ให้อยู่ในสภาพที่ใช้งานได้โดยปลอดภัย
การช้อมดับเพลิงและหนีไฟ
เพื่อเตรียมความพร้อมไว้เสมอ สำหรับเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นได้ โดย
1. วางแผนการในการดับเพลิง และหนีไฟ
2. ประสานงานระหว่างผู้อยู่อาศัย ผู้ใช้อาคาร เจ้าหน้าที่ดูแลประจำตึก เจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัย ตำรวจท้องที่ ตำรวจดับเพลิง
3. ให้มีการซักซ้อมอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
